Zit je kind regelmatig met zijn of haar mond open tijdens het voorlezen of het spelen van een spelletje? Is er sprake van speen-, duim-, of vinger-zuigen overdag of ‘s nachts? Of heeft de tandarts of orthodontist een verkeerde slikgewoonte opgemerkt? Dan kan er sprake zijn van een verstoord evenwicht tussen alle mondspieren onderling. Een verstoord evenwicht in het functioneren van de spieren in je mondgebied kan leiden tot een vormverandering van je kaken en je gebit. Logopedie kan helpen om het verstoorde evenwicht te herstellen.
Als je te maken hebt met een verkeerde slikgewoonte, open mondgedrag of een ander afwijkend mondgedrag zoals duimen, kan oro-myofunctionele therapie helpen.
Deze therapievorm is een oefentherapie voor het herstellen van het evenwicht in het functioneren van de spieren in je mondgebied.
Door het afleren van verkeerde gewoonten of reflexen en het in evenwicht brengen van je mondspieren verbetert de stand van je kaken en je gebit. De vorm en functie van je kaken en gebit kunnen in samenwerking met je tandarts of orthodontist in veel gevallen weer hersteld worden.
Afwijkend gebruik van de spieren in en rondom je mond heeft een negatieve invloed op de vorm van je kaken en je gebit. Als we samen die oorzaak kunnen wegnemen, dan slaat orthodontie beter aan en is de kans op een relaps (herhaling van de problemen) kleiner.
De vormgeving van de mond en de stand van de tanden en kiezen worden voor een groot deel bepaald door de functie van de spieren in en om de mond. Afwijkende mondgewoonten kunnen het evenwicht tussen die spieren onderling verstoren. Denk aan foutieve slikgewoonten, mond-ademen, duimen, vingerzuigen, lispelen of slissen. Oro-myofunctionele therapie (OMFT) is een oefentherapie die gericht is op het herstellen van een verstoord evenwicht in het functioneren van de spieren in en om de mond.
Een afwijkende functie van de tong heeft grote gevolgen voor het vermalen van het voedsel, het vormen van een goede voedselbrok en het slikken. Afwijkend slikgedrag gaat meestal met tongpersen gepaard, naar voren of opzij. Dat heeft vrijwel altijd gevolgen voor de stand van de tanden of kiezen en de vorm van de kaak: op de plaats waar de tong naar buiten komt een open beet, de tanden raken elkaar niet:
Bij lispelen wordt de tong geheel of gedeeltelijk tussen de voortanden geperst; hier vallen de voortanden vaak niet over elkaar heen.
Bij slissen ontstaan de klanken aan de zijkant in de mond (bij de kleine kiezen); hier zien we vaak een zijdelingse open beet.
Dergelijke open beten kunnen met orthodontische behandeling gesloten worden en de tanden komen weer mooi in de rij te staan. Maar vaak (in 26 – 38 % van de gevallen) zien we na verloop van tijd weer een open beet ontstaan, omdat verzuimd is de oorzaak van de open beet, in dit geval een verkeerde tongpositie, weg te halen.
Het is algemeen bekend dat te vaak of te intensief duim- of vingerzuigen (ook bij volwassenen!) leidt tot een afwijkende stand van tanden en/of kaken. Dat geldt ook voor tong- en lipzuigen of een te lang of te intensief gesabbel op een speen.
Bijtgewoonten (bijv. vinger-, nagel- of lipbijten, of klemmen, knarsen e.d.) kunnen schadelijke invloed hebben op het kaakgewricht, waardoor spieren overbelast worden. Andere spiergroepen in de mond zullen daar ook nadelige gevolgen van kunnen ondervinden.
De functie van de neus bestaat onder andere uit het bevochtigen, verwarmen en reinigen van de ingeademde lucht. Bij mondademen vervalt deze gunstige eigenschap. Het gevolg kan zijn terugkerende infecties in de keel, van amandelen of (frequent) terugkerende middenoorontstekingen. Vaak zien we bij mondademen dat de voortanden naar voren gaan staan, ten gevolge van het wegvallen van de druk van de lippen op de tanden. Tevens komt een smal verhemelte voor en in meer of mindere mate kwijlen.
Diverse afwijkingen kunnen dus een verstoring veroorzaken van het evenwicht tussen de mondspieren onderling (lippen, kauwspieren, tong en tongspieren). De vorm van de kaken (en de stand van de tanden en kiezen) zullen zich aan dit verkeerde evenwicht aanpassen. Met andere woorden:
